Historia parafii
Kolbuszowa jako osada o charakterze wiejskim wzmiankowana jest po raz pierwszy w 1508 r. (prawdopodobnie pod nazwą Poręby Wielkie już w 1392 r.). Parafia powstała około 1523 r. z fundacji rodu Tarnowskich.
W 1555 r. powstał przy parafii szpital, który istniał do 1793 r. W 1557 r. z fundacji St. Tarnowskiego wybudowano przy tymże szpitalu drewniany kościół p.w. św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Przy kościele szpitalnym istniała wówczas kapelania. Przed 1863 r. (możliwe iż w 1800 r.) kościół ten przeniesiono na cmentarz, gdzie wkrótce został rozebrany. Na jego miejscu hr. Zygmunt Tyszkiewicz w latach 1890-92 ufundował, istniejącą po dziś dzień, murowaną kaplicę cmentarną. Są także dane, iż w 1604 r. istniała w Kolbuszowej szkoła parafialna.
W 1751 r. bp krakowski A. St. Załuski zniósł tytuł plebalny parafii i erygował prepozyturę wraz z kolegium mansjonarzy. Na dzień 11.11.1766 r. datowany jest nowy dokument fundacyjny dla parafii wydany przez bpa J. M Lubomirskiego. Wiemy także, iż przynajmniej w tym czasie istniało w pałacu Lubomirskich w Przedborzu oratorium z przywilejem Mszy św. W I połowie XIX w. wzniesiono murowaną wikarówkę, krytą dachówką, przebudowaną w 1859 r., a służącą po dziś dzień za plebanię. W latach 1997-98 została ona gruntownie odnowiona i zmodernizowana. W 1873 r. z fundacji Tyszkiewiczów powstała w Weryni istniejąca po dziś dzień murowana dworska kaplica mszalna. W 1949 r. wzniesiono wolnostojącą dzwonnicę murowaną, wg proj. arch. Leona Darłaka. Znajdują się tam trzy dzwony odlane w 1639 r.
W 1925 r. z parafii wyłączono Kupno (parafia erygowana 10.05.1925 r. przez bp. L. Wałęgę), gdzie już od 1919 r. istniała niezależna placówka duszpasterska (ekspozytura). W 1929 r. wyłączono także Przedbórz. W 1978 r. powstała parafia w Weryni, natomiast w 1986 r. w Domatkowie. W 1995 r. wyłączono Kolbuszowę Górną, w 1996 r. z części miasta Kolbuszowa wraz z Nową Wsią oraz Świerczowa utworzono nową parafię p.w. Św. Brata Alberta.
Do połowy XVIII w. świątynia parafialna była drewniana. W latach 1750-60 książę Janusz Sanguszko wybudował istniejący po dziś dzień orientowany, trzynawowy barokowy kościół murowany. Został on konsekrowany przez bpa I. Krzyżanowskiego w 1766 r. Pod kościołem znajdują się niedostępne dzisiaj krypty grobowe Lubomirskich i Sanguszków. W 1852 r. podczas pożaru miasta spalony, po czym odbudowany. W latach 1929-35 staraniem proboszcza ks. Antoniego Dunajeckiego został on gruntownie przebudowany i powiększony, wg projektu architekta Bronisława Wiktora, przez budowniczego Bolesława Osiniaka. W skutek rozbudowy został pozbawiony swych barokowych cech stylowych. Poświęcenie tej świątyni nastąpiło w 1933 r. W latach 1973-74 staraniem proboszcza ks. dr L. Curyły przebudowano prezbiterium wg projektu inżyniera W. Pieńkowskiego. Polichromia wnętrza figuralna i ornamentalna wykonana została w latach 1974-75 wg projektu Ł. Karwowskiego. W kościele pozostały cztery ołtarze boczne późnobarokowe z elementami rokokowymi z XVIII w. Z tego okresu pochodzi także obraz MB Różańcowej z śś. Dominikiem i Katarzyną oraz pająk kryształowy. W 1998 r. zainstalowano w kościele nowe ogrzewanie i klimatyzację. W 1999 r. położono ornamentalną posadzkę granitową oraz marmurowe schody przy ołtarzach bocznych. Dnia 25.03.2007 r. Ks. Bp Kazimierz Górny, Biskup Rzeszowski nadał świątyni parafialnej tytuł kolegiaty, oraz dekretem z dnia 25.03.2007 r. powołał przy tej światyni Kapitułę Kolegiacką w Kolbuszowej. Pierwszym prepozytem został mianownay ks. prałat Kazimierz Szkaradek, proboszcz z Cmolasu.