Historia parafii
Miejscowość Ropczyce swymi początkami sięga XIII w. Natomiast prawa miejskie, na mocy dokumentu lokacyjnego wydanego przez króla Kazimierza Wielkiego, uzyskała w 1362 r. Wtedy też zapewne powstała tu parafia rzymsko-katolicka. Z czasem wraz ze wzrostem znaczenia miasta podnosiła się jej ranga, m. in. w 1439 r. rozpoczęła w niej działalność szkoła parafialna, a przed 1539 r. szpital parafialny, w 1595 r. została stolicą dekanatu, a w 1638 r. podniesiono ją do godności prepozytury. W ciągu kilku wieków swego istnienia parafia kilkakrotnie zmieniała swą przynależność administracyjną, początkowo należała do dekanatu dębickiego diecezji krakowskiej, a od 1595 r. do ropczyckiego, wchodzącego najpierw w skład diecezji krakowskiej, później tarnowskiej (1786-1807, 1821-1992), przemyskiej (1807-1821), a wreszcie rzeszowskiej (od 1992). Potrzebom religijnym wiernych służył głównie murowany, gotycki kościół parafialny pw. Św. Krzyża, wzniesiony w XIV w. W XIX stuleciu zmieniono jego tytuł na Przemienienie Pańskie (po 1850 r). Obiekt ten w 1873 r. na skutek pożaru uległ zniszczeniu. Odbudowany po pożarze w latach 1876 – 1878 z czerwonej cegły w stylu neogotyckim, spięty skarpami z dachem siodłowym, wieżyczką i wieżą. Konsekrowany 28.06.1892 r. przez bpa Ignacego Łobosa, Biskupa Tarnowskiego. Od strony północnej dzwonnica wybudowana w latach 1987-1989 z pięcioma dzwonami, poświęcona w 1991 r. Na południowej stronie kościoła cztery tablice poświęcone ofiarom wojen i ks. Jerzemu Popiełuszko. W kościele ołtarz główny „Przemienienia Pańskiego” i dwa ołtarze boczne z drewna: Matki Bożej Nieustającej Pomocy z 1893 r. i Matki Bożej Różańcowej. Wiele sprzętów liturgicznych w kościele pochodzi z XVII i XVIII wieku (monstrancja z 1619 r., chrzcielnica).
Oprócz tej świątyni kultowi religijnemu służyły nadto trzy drewniane kościoły: pierwszy pw. Nawiedzenia NMP (istniał w latach 1595-1767), drugi – pw. św. Katarzyny (1595-1610) i trzeci pw. św. Barbary (1595-1778), kościół szpitalny pw. Świętego Ducha (1539-1747), kościół murowany pw. Najświętszego Imienia Maryi (wzniesiony w latach 1721-1738, konsekrowany w 1767 r.), znany obecnie jako kościół sanktuaryjny, oraz kościół pw. św. Anny w Chechłach (wzniesiony w 1804 ). W ostatnim trzydziestoleciu z terytorium parafii Przemienienia Pańskiego wydzielono nowe parafie: pw. św. Barbary (erygowana w 1999 r.), pw. św. Urszuli Ledóchowskiej (1999), pw. Świętej Rodziny (2001) oraz w części pw. św. Anny (1978).
W północno-wschodniej dzielnicy miasta nad rzeką Wielopolką znajduje się kościół Imienia Maryi wybudowany w miejsce drewnianego w latach 1721-1738, jako wotum dziękczynne za zwycięstwo nad Turkami pod Wiedniem w 1683 r. Kościół jest jednonawowy, barokowy, murowany, tynkowany. Konsekrowany przez bpa Franciszka Pauli 12 maja 1835 r. Całość placu kościelnego zamyka ogrodzenie z desek pokryte gontem z zabytkową bramą wejściową nad którą znajduje się kapliczka św. Jana Nepomucena. Całe wyposażenie wnętrza kościoła jest późnobarokowe z około połowy XVIII w. W ołtarzu głównym figura Matki Bożej Ropczyckiej pochodząca z pierwszej połowy XV wieku. Figura jest zasłaniana obrazem ze sceną Zwiastowania (kopia obrazu Rafaela). Rzeźba Matki Bożej jest wykonana z drewna lipowego o wysokości 74 cm. Matka Boża Ropczycka należy do typu rzeźb Pięknych Madonn i w tej figurze odbiera cześć na Ropczyckiej Ziemi nieprzerwanie od przeszło 500 lat. Począwszy od 1994 r. trwał gruntowny remont i renowacja wnętrza kościoła – polichromii, ołtarzy i przygotowanie do koronacji. Łaskami słynąca figura Matki Bożej Ropczyckiej – Królowej Rodzin została ukoronowana na prawie diecezjalnym przez Biskupa Kazimierza Górnego 16 września 2001 r., a kościół został podniesiony do godności sanktuarium.